Για τον επιχειρηματικό άνθρωπο μιλάμε. Όχι για τον ιδιοκτήτη ή το "αφεντικό" ή τον ελεύθερο επαγγελματία. Μην συγχέεις τον επιχειρηματία-ιδιοκτήτη (businessman) με τον επιχειρηματικό άνθρωπο (entrepreneur). Εξηγήσαμε την διαφορά σε νωρίτερη ανάρτηση. Γύρω στα 1800 ο Jean Baptiste Say επινόησε τον όρο “entrepreneur” για να διαχωριστεί η έννοια του ιδιοκτήτη επιχείρησης από την έννοια του επιχειρηματία. «Entrepreneur» σημαίνει επιχειρηματίας (όχι δηλαδή απλά ο ιδιοκτήτης μιας επιχείρησης), ο άνθρωπος που μεταβάλει αξίες, επενδύει σε κάτι διαφορετικό από αυτό που ήδη υπάρχει και δημιουργεί νέα ζήτηση. Πρόσεξε..!
Είναι διαφορετικό από μια επιχείρηση που κάνει κάτι συνηθισμένο χωρίς ιδιαίτερη διαφοροποίηση ή ανάπτυξη. Σημαίνει κάτι περισσότερο από τον απλό ιδιοκτήτη μιας επιχείρησης.
Είναι διαφορετικό από μια επιχείρηση που κάνει κάτι συνηθισμένο χωρίς ιδιαίτερη διαφοροποίηση ή ανάπτυξη. Σημαίνει κάτι περισσότερο από τον απλό ιδιοκτήτη μιας επιχείρησης.
Τον διαχωρισμό τον έκανε ακόμα πιο συγκεκριμένο ο Γιόσεφ Σουμπέτερ (Schumpeter) στις αρχές του 20ου αιώνα όταν όρισε ότι δουλειά του επιχειρηματία-entrepreneur είναι η δημιουργική καταστροφή (creative destruction). Αυτό σε απλά Ελληνικά σημαίνει την διαδικασία καταστροφής του παλιού και εισαγωγής του νέου. Νέων μεθόδων, υπηρεσιών, προϊόντων. Νέων αξιών και σχέσεων παραγωγής και εξυπηρέτησης. Για να σου δώσω μερικά παραδείγματα, σκέψου πως οι δίσκοι βινυλίου και οι κασέτες αντικαταστάθηκαν από τα cd τα οποία αργότερα αντικαταστάθηκαν από τα mp3 τα οποία με την σειρά τους αντικαταστάθηκαν από smart phones & streaming services, οι υπολογιστές από τεράστια PC’s έγιναν laptops μετά i-pads και μετά smart phones, οι φωτογραφικές μηχανές μιας χρήσης και οι στιγμιαίες Polaroid αντικαταστάθηκαν από τις ψηφιακές κάμερες, το internet αντικατέστησε τις εφημερίδες και την τηλεόραση σε θέμα ενημέρωσης, το streaming αντικατέστησε τα dvd's. Ο Σουμπέτερ λοιπόν (που είναι και ο θεωρητικός πατέρας της καινοτομίας) όρισε ότι ο ρόλος του Επιχειρηματία είναι να ανατρέπει και να αποδιοργανώνει το παλιό ώστε να έρθει το καινούριο. Αυτή η λογική βασίζεται σε μια διαφορετική οικονομική θεωρία (η κλασσική οικονομική θεωρία περισσότερο βελτιστοποιεί και ισορροπεί τους πόρους) και μια κοινωνική πραγματικότητα: την πραγματικότητα της Αλλαγής.
Ποιος είναι "επιχειρηματικός";
Δεν είναι επιχειρηματίας ο λογιστής, ο συμβολαιογράφος, ο εκτελωνιστής, ο δικηγόρος, ο γιατρός, ο designer, ο αρχιτέκτονας, ο σουβλατζής. Είναι απλώς ελεύθερα επαγγέλματα. Δεν ανατρέπουν τίποτα, δεν αλλάζουν αξίες, Απλά συντηρούν ή διεκπαιρεώνουν μια διαδικασία. Το «αφεντικό» μια επιχείρησης δεν συνεπάγεται ότι είναι επιχειρηματικός άνθρωπος. Μπορεί να γίνει αν προσπαθήσει αλλά οι έννοιες δεν είναι ταυτόσημες. Καλές είναι οι μικρο-αλλαγές και οι νεωτερισμοί στην επιχείρησή αλλά ό,τι δεν επιδρά καταλυτικά στην αλυσίδα προϊόντος δημιουργώντας νέα ζήτηση δεν τον κάνει επιχειρηματία (και σίγουρα όχι καινοτόμο). Οι περισσότεροι εργοδότες και επαγγελματίες ήταν και παραμένουν αρνητικοί σε οτιδήποτε δεν καταλαβαίνουν ή κοστίζει. Χρειάζεται θάρρος και γνώση για να επιχειρήσεις πραγματικά, κάτι που πιθανότατα θα ρισκάρει το πελατολόγιο και τα υπάρχοντα έσοδα. Οι περισσότερες επιχειρήσεις στα μέρη μας είναι ανεκπαίδευτες στο να παρατηρούν το περιβάλλον και να επιδρούν πάνω στις αλλαγές. Αρέσκονται να κλείνονται στον εαυτό τους και να καμαρώνουν για το προϊόν τους όταν το χρήμα ρέει άφθονο, όταν ο κόσμος έχει χρήματα να ξοδέψει και εύκολα φτάνει ως το ταμείο τους. Βλέπεις, οι επιχειρήσεις -όπως οι άνθρωποι- έχουν ζώνη άνεσης από την οποία αρνούνται να βγουν παρά μόνο αν τους απειλήσει κάποιος. Αρνούνται να θυσιάσουν το χθες για το αύριο. Αυτός είναι και ένας λόγος που το blog αυτό ξεκίνησε με την Ζώνη Άνεσης. Επειδή εκεί μέσα ζούμε όλοι και επειδή επιχειρηματικότητα σημαίνει έξοδος από την άνεση και είσοδος σε μια μίνι-περιπέτεια όπου κάτι καινούριο προσπαθεί να γεννηθεί, κάτι που θα ανατρέψει το χθες & θα παράγει νέες εμπορικές αξίες.
Ποιος μπορεί να είναι "επιχειρηματικός";
Οποιοσδήποτε! Επιχειρηματικός μπορεί να είναι ένας freelancer που αλλάζει την εξυπηρέτηση των πελατών του ή τον τρόπο που τους χρεώνει επειδή ανακάλυψε καλύτερη αναλογία υπηρεσίας/είσπραξης. Επιχειρηματικός μπορεί να είναι ένας υπάλληλος σε μια μικρή εταιρία όπου του δίνουν χώρο για να δημιουργήσει νέα προϊόντα ή νέο modus operandi. Επιχειρηματικός μπορεί να είναι ένας μανατζερ σε μια μεγάλη εταιρία που προσπαθεί να βρει νέες αγορές για υπάρχοντα προϊόντα ή να δημιουργήσει νέα προϊόντα για υπάρχοντες πελάτες ή ένα νέο σύστημα διαχείρισης που θα αποφέρει μειωμένα κόστη και παραγωγικότερη εργασία. Επιχειρηματικός μπορεί να είναι ένας τοπικός άρχοντας (θυμηθείτε τον δήμαρχο της Ανάβρας Μαγνησίας) που πασχίζει για να δημιουργήσει πόρους για τον τόπο του, ένας ερευνητής ή ένας καθηγητής πανεπιστημίου που πασχίζουν για την έρευνα του οργανισμού που τους περιθάλπτει. Επιχειρηματικός μπορεί να είναι ένας διευθυντής μιας κλινικής που ανακαλύπτει νέες μορφές συνεργασίας με προμηθευτές ή νέα διαχείριση εφημεριών. Ο οποιοσδήποτε μπορεί να είναι επιχειρηματικός τύπος αρκεί ο ίδιος όπου κι αν εργάζεται να πασχίζει για νέες εμπορικές αξίες, νέα ικανοποίηση & ζήτηση, και ο οργανισμός που τον «φιλοξενεί» να είναι δεκτικός στην συμπεριφορά του.
Αυτός είναι ο ρόλος του επιχειρηματία.
Σχολεία, νοσοκομεία, πανεπιστήμια δεν είναι τα ίδια όπως όταν δημιουργήθηκαν. Οι ασφάλειες δεν είναι ίδιες (ζωής, υγείας, οδική, ταξιδίου). Οι καρότσες αντικαταστάθηκαν από τα container, οι ταξιδιωτικοί οδηγοί από το ίντερνετ, οι ταξιδιωτικές επιταγές από πιστωτικές κάρτες, οι τουριστικοί πράκτορες από το booking.com και το expedia. Το κάπνισμα αντικαθίσταται από το vaping. Πήγαμε από την παραγωγή μικρής κλίμακας της αγροτικής κοινωνίας στην μαζική παραγωγή του 20ου αιώνα και κάπου στην πορεία επιστρέψαμε στο custom made ώστε να δημιουργείται προστιθέμενη αξία για niche αγορές. Δεν έχεις το ίδιο κινητό που είχες πριν 15 χρόνια, δεν έχεις το ίδιο αμάξι, το ίδιο πλυντήριο, την ίδια τηλεόραση. Κι αν κάποιος νομίζει ότι όλα αυτά είναι αποκλειστικά επίτευγμα της τεχνολογίας να του πω ότι η μαζική παραγωγή, η διαφήμιση και η διάθεση όλων αυτών σε τιμές που μπορεί να πληρώνει ο κόσμος είναι αποκλειστικό επίτευγμα του μικρομεσαίου επιχειρηματία! Εκείνου που είδε την αλλαγή & την ευκαιρία να φέρει το καινούριο, να αντικαταστήσει αξίες που δεν εξυπηρετούσαν πλέον, να φέρει προσφορά που κάλυπτε καλύτερα την ζήτηση. Αυτή είναι η δουλειά του επιχειρηματικού ανθρώπου! Το να ζει έξω από την ζώνη άνεσης των υπολοίπων. Να επενδύει στο αύριο και όχι να συντηρεί πάση-θυσία το χτες. Να ανατρέπει και να αποδιοργανώνει το παλιό και να φέρνει το νέο. Να μελετάει και να ανταποκρίνεται στην Αλλαγή, να βρίσκει τρόπους να ευημερεί η επιχείρησή του ακόμα και σε περιόδους ύφεσης. Να ανανεώνει τακτικά και συστηματικά τον τρόπο και τα μέσα με τα οποία ικανοποιεί τους πελάτες του και την αγορά του. Να ανακαλύπτει νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Να παίρνει δύσκολες αποφάσεις και να αποχωρίζεται ό,τι δεν λειτουργεί πια. Να βρίσκει νέες αγορές και να δημιουργεί νέα ζήτηση. Αυτό είναι η δημιουργική καταστροφή. Έρχεται το νέο και φεύγει το παλιό. Αυτός είναι ο ρόλος του επιχειρηματία. Η δημιουργική καταστροφή. Η ανατροπή.
Και το εργαλείο που χρησιμοποιεί είναι η Καινοτομία.
Και το εργαλείο που χρησιμοποιεί είναι η Καινοτομία.
