Το problem solving δεν έχει να κάνει με την λύση αλλά με την ικανότητα να σταθείς όρθιος όταν βρέχει σφαλιάρες και να κοιτάξεις το πρόβλημα. Καμμία soft μέθοδος δεν μπορεί να το κάνει αυτό. Και με τον εγωκεντρισμό που κουβαλάει ο μέσος σύγχρονος άνθρωπος σήμερα, η στωικότητα είναι μια άγνωστη λέξη γι αυτόν αφού το παραμικρό ξεβόλεμα το βλέπει σαν ευθεία απειλή στην ευδαιμονία του. Δεν έχω κανένα μαγικό τρικ να σου δώσω, βγαλμένο από τα αποθέματα σοφίας κάποιων δήθεν γκουρού. Έχω μόνο μια απλή δική μου συνταγή που αποστάχθηκε μέσα από πολλά χρόνια freelancing, project management, διαπραγμάτευσης, επιχειρηματικής μάχης, καθώς και πολλά χοντρά προσωπικά ζόρια, δοκιμασμένη ξανά και ξανά και πληρωμένη πολύ ακριβά. Κατέληξα σε 2-3 πράγματα που είναι απλά και μπορούν να βοηθήσουν σε δύσκολες καταστάσεις. Απολύσεις, διαζύγια, μαζικές αποτυχίες, συνεχείς απορρίψεις, προσωπικά δράματα και ξαφνικά σοκ. Το frame που θα σου δώσω σήμερα δουλεύει. Αρκεί να αντέξεις το πρώτο κύμα.
1. Ποιος σε χτύπησε;
Το πρώτο κύμα είναι σαν μπουνιά στο στομάχι. Αν είσαι χτεσινός, άβγαλτος ή καλομαθημένος κάθε χτύπημα θα φαίνεται σαν να σε χτύπησε ο Mike Tyson. Για κάθε ψημένο άνθρωπο όμως δεν είναι έτσι. Υπάρχει η μπουνιά που σε τρόμαξε αλλά ίσα-ίσα σε έξυσε, εκείνη που σε κάνει να ξερνάς από τον πόνο κι εκείνη που σε ρίχνει αναίσθητο. Τι είδους μπουνιά είναι αυτή που έφαγες; Σε έξυσε, ξερνάς ή έπεσες τάβλα; Μπορείς να σταθείς στα πόδια σου ή να φωνάξουμε κάποιον άλλο να λύσει το πρόβλημα; Μπορείς να συνεχίσεις ή να πετάξουμε λευκή πετσέτα; Προτιμάς την παραίτηση; Την αντέχεις; Δεν είσαι γονιός εσύ; Δεν είσαι αφεντικό; Δεν έχεις ευθύνες; Δεν έχεις άλλους να εξαρτώνται από σένα; Μήπως υπερβάλεις λίγο; Μήπως απλά σε έβγαλε από την άνεσή σου και χαλάστηκες; Είναι όντως ένα σοβαρό πρόβλημα που δεν ξέρεις πως να αντιμετωπίσεις; Μέτρα την κατάσταση. Σταμάτα να ζεις μέσα σε μια συναισθηματική φούσκα. Κανένας δεν νοιάζεται για το πως νιώθεις, ειδικά αν αυτός ο κάποιος περιμένει λύσεις από σένα. Όλοι ενδιαφέρονται για το αν έχεις απαντήσεις. Σταμάτα λοιπόν να "νιώθεις" για λίγο. Σκέψου μόνο ποιος σε χτύπησε. Ο Mike Tyson ή ο Δημητράκης ο γιος του γείτονα;
2. Μίλα το πρόβλημα.
Κάθε πρόβλημα είναι δυο προβλήματα. Το ένα είναι η λύση που αναζητάς. Το άλλο είναι η ενέργεια που ασκεί το πρόβλημα επάνω σου (πως θα το αντέξω, πως θα το πω, πως θα φανώ στους άλλους κλπ). Αυτά τα δυο δεν έχουν καμμία σχέση μεταξύ τους. Και τις περισσότερες φορές είναι η ενέργεια του προβλήματος που κάνει την κατάσταση χειρότερη, όχι το ίδιο το πρόβλημα. Η ενέργεια είναι μέσα στο μυαλό σου κι όσο μένει εκεί υπεραναλύει και παραλύει. Όσο το σκέφτεσαι, ζημιώνεσαι. Τα πάντα μέσα στο μυαλό μας μεγαλοποιούνται! Αποκτούν υπόσταση, ταΐζουν τον εσωτερικό απατεώνα και μας προετοιμάζουν για ήττα. Πρέπει λοιπόν να το εξωτερικεύσεις ακόμα κι αν δεν έχεις κανέναν δίπλα σου. Μίλα μόνος σου στον καθρέφτη, στο δωμάτιο, στο γραφείο, στην τουαλέτα, στον δρόμο. Τι έχεις να κάνεις; Παρουσίαση; Συνέντευξη για δουλειά; Διαπραγμάτευση με συνεργάτες; Συμβιβασμό με δικηγόρουε; Skype με κάποιον recruiter; Ξεκαθάρισμα με τον/την πρώην σου; Audition για το Masterchef; Μίλα το! Κάνει τις σκέψεις λόγια, τα αυτιά σου ακούνε τα λόγια και πλέον όλο το σώμα σου ζει μια εξωτερική κατάσταση, όχι μέσα στο κεφάλι σου. Αφαιρεί από πάνω σου όλο το άγονο στρες της υπερανάλυσης. Τώρα δεν είναι μέσα σου. Είναι έξω. Μοιάζει με σχέδιο που αρχίζει να γίνεται πράξη! Η ουσία κρύβεται μέσα στην ενέργεια του προβλήματος. Λες ψέμματα στον εαυτό σου ότι προσπαθείς να καταλάβεις ενώ έχεις ήδη όσα στοιχεία σου χρειάζονται και απλώς αναβάλεις την δράση. Ανεργία, διαζύγιο, ασθένεια, αποτυχία, αφραγκία. Ό,τι κι αν σε δέρνει, πρέπει να βγάλεις από πάνω σου την ενέργεια που ασκεί επάνω σου. Μίλα μέχρι να αποδυναμώσεις όλη αυτή την ενέργεια. Πιάσε κανονική συζήτηση με τον εαυτό σου, φωναχτά και με επιχειρήματα. Το πρόβλημα δεν θα φύγει αλλά θα φύγουν τα δόντια του και δεν θα μπορεί να σε δαγκώσει! Τώρα δεν είναι ένας δαίμονας μέσα στο κεφάλι σου. Τώρα είναι πρόβα.
3. Μίκρυνε την εικόνα.
Μην βλέπεις την μεγάλη εικόνα! Θα πνιγείς. Μην βλέπεις τον τελικό στόχο. Δες το επιμέρους.
Στόχος του επιμερισμού του προβλήματος δεν είναι να λύσεις όλο το πρόβλημα αλλά να σπάσεις τον αγώνα σε πολύ μικρές μάχες και να κερδίσεις την αμέσως επόμενη! Και μετά την επόμενη. Και κάθε επόμενη. Τώρα ο στόχος δεν είναι πια το πρόβλημα αλλά ένα κλάσμα αυτού! Δεν σκέφτεσαι τίποτε άλλο πέρα από αυτό, δεν παλεύεις για τίποτε άλλο πέρα από αυτό. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να ξεχάσεις τον στόχο σου. Στόχος σου τώρα είναι το αμέσως επόμενο βήμα. Μια μέρα κάθε φορά. Ένα project κάθε φορά. Ένα εμπόδιο κάθε φορά. Έναν πελάτη κάθε φορά. Μια συνέντευξη, μία εξέταση, ένα test, μια διαπραγμάτευση κάθε φορά. Στόχος σου δεν είναι η τελική επιτυχία. Είναι η επόμενη μέρα! Κάθε επόμενη μέρα αν προστεθεί στο τέλος θα βγάλει άθροισμα με θετικό πρόσημο. Τα μεγάλα προβλήματα δεν λύνονται με μιας. Στόχος του Ναυαγού δεν είναι να φτάσει στο σπίτι του αλλά να ανάψει φωτιά, να επιβιώσει, να φτιάξει μια σχεδία, να βγει στα ανοιχτά. Ένα μικρό βήμα κάθε φορά! Όλο αυτό απαιτεί εξυπνάδα, υπομονή και δουλειά. Αυτό είναι πραγματικό problem solving! Έτσι αποκτάται εμπειρία, λύνονται προβλήματα και χτίζεται πραγματική ικανότητα & στωικότητα under pressure. Όχι με "θετική ενέργεια" και "ανώτερους εαυτούς" και όλες τις απίστευτες μπούρδες που το life coaching ταΐζει τον χορτασμένο τεμπέλη κόσμο του σήμερα. Κάθε τι στην ζωή και την επιχειρηματικότητα είναι ένας κόμπος από μικρά προβλήματα που περιμένουν να ξεμπλεχθούν.
Στόχος του επιμερισμού του προβλήματος δεν είναι να λύσεις όλο το πρόβλημα αλλά να σπάσεις τον αγώνα σε πολύ μικρές μάχες και να κερδίσεις την αμέσως επόμενη! Και μετά την επόμενη. Και κάθε επόμενη. Τώρα ο στόχος δεν είναι πια το πρόβλημα αλλά ένα κλάσμα αυτού! Δεν σκέφτεσαι τίποτε άλλο πέρα από αυτό, δεν παλεύεις για τίποτε άλλο πέρα από αυτό. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να ξεχάσεις τον στόχο σου. Στόχος σου τώρα είναι το αμέσως επόμενο βήμα. Μια μέρα κάθε φορά. Ένα project κάθε φορά. Ένα εμπόδιο κάθε φορά. Έναν πελάτη κάθε φορά. Μια συνέντευξη, μία εξέταση, ένα test, μια διαπραγμάτευση κάθε φορά. Στόχος σου δεν είναι η τελική επιτυχία. Είναι η επόμενη μέρα! Κάθε επόμενη μέρα αν προστεθεί στο τέλος θα βγάλει άθροισμα με θετικό πρόσημο. Τα μεγάλα προβλήματα δεν λύνονται με μιας. Στόχος του Ναυαγού δεν είναι να φτάσει στο σπίτι του αλλά να ανάψει φωτιά, να επιβιώσει, να φτιάξει μια σχεδία, να βγει στα ανοιχτά. Ένα μικρό βήμα κάθε φορά! Όλο αυτό απαιτεί εξυπνάδα, υπομονή και δουλειά. Αυτό είναι πραγματικό problem solving! Έτσι αποκτάται εμπειρία, λύνονται προβλήματα και χτίζεται πραγματική ικανότητα & στωικότητα under pressure. Όχι με "θετική ενέργεια" και "ανώτερους εαυτούς" και όλες τις απίστευτες μπούρδες που το life coaching ταΐζει τον χορτασμένο τεμπέλη κόσμο του σήμερα. Κάθε τι στην ζωή και την επιχειρηματικότητα είναι ένας κόμπος από μικρά προβλήματα που περιμένουν να ξεμπλεχθούν.
4. Βρες το λιγότερο χειρότερο.
Δεν μπορούμε να λύσουμε τα πάντα. Δεν μπορούμε να καταφέρουμε τα πάντα. Ελέγχουμε μόνο την δική μας προσπάθεια, ποτέ το τελικό αποτέλεσμα. Δεν έχουμε την υπομονή που χρειάζεται για να υπομένουμε την αργή επίλυση, το αργό κατόρθωμα. Κάπου ανάμεσα στο "τραγικό" και το "αδύνατο" υπάρχει ένας συμβιβασμός. Βρες τον δικό σου. Ποιο είναι το χειρότερο δυνατό που μπορείς να ανεχτείς; Με ποιο συμβιβασμό μπορείς να ζήσεις; Αυτό είναι το fall back scenario. Αν για κάποιον λόγο αποφάσισες ότι δεν πάει παραπέρα για σένα, πρέπει να κάνεις τα πάντα ώστε η χειρότερη περίπτωση να μην είναι χειρότερη από εκείνο με το οποίο μπορείς να ζήσεις. Ακόμα κι αυτό όμως απαιτεί προσπάθεια και ψυχραιμία. Οτιδήποτε λιγότερο από αυτό είναι απλά παραίτηση.
Αν δεν είναι σοκ, δεν είναι πρόβλημα.
Όσο περισσότερα προβλήματα θα λύνεις, τόσο λιγότερο τα μεγάλα θα σε σοκάρουν. Κι όσο λιγότερο σε σοκάρει κάτι, τόσο λιγότερο πρόβλημα είναι. Πρόσεχε πολύ ποιο problem solving ακολουθείς. Γέμισε ο τόπος βλακείες από το πάνω ράφι που δεν μπορούν να λύσουν ούτε κορδόνια σε παπούτσια. Γέμισε ο τόπος συμβούλους και life coaches. Ευκολάκηδες θεωρητικοί που τα πάνε μια χαρά όταν το στοίχημα είναι η "αυτοπραγμάτωση" και το ακροατήριο είναι χορτάτοι χειροκροτητές, αλλά τα χάνουν εντελώς όταν κάτι σοβαρό επιτίθεται στα θετικοσκεφτούλικα ευχολόγιά τους. Σύμβουλοι γάμου που ναι ανύπαντροι, σύμβουλοι γονέων χωρίς παιδιά, μέντορες χωρίς σημάδια και managers χωρίς αποτελέσματα. Γέμισαν τα social media στεριανούς που ποζάρουν για καπεταναίοι, άσχετους χωρίς skin in the game. Η μόνη γνώση που μετράει είναι αυτή που κέρδισες με προσωπικό κόστος, η μόνη ικανότητα αυτή που αποδεικνύεται στην πράξη. Και το μόνο problem solving που μετράει είναι όταν έχεις κάτι να χάσεις και δεν έχεις παραστάτη πουθενά. Άνοιξε τα μάτια σου και δες.
Τι καιρό κάνει έξω; Καιρός δοκιμασίας.
Τι καιρό κάνει έξω; Καιρός δοκιμασίας.
