Αλιευμένο κάπου μέσα στα social media δίπλα σε δεκάδες επιδοκιμαστικά σχόλια...
Ο συνδυασμός χρόνιου κρατισμού, σοβιετικής οικονομίας, άγνοιας για την αγορά και χορτάτων καταναλωτών γεννά απόψεις σαν αυτή που αποτυπώνεται στην φώτο δίπλα. Απόψεις περί κακού καταναλωτισμού που φαίνεται να είναι κολημένες στο μυαλό τόσο πολλών λες και τον μέσο καταναλωτή τον διακατέχει ένα μαζικό ενοχικό σύνδρομο για την ευμάρεια της εποχής και την πληθώρα επιλογών στην αγορά. Και το μόνο αστειότερο από την ίδια την άποψη είναι το ποιος την ξεκινάει. Δεν είναι οι φρόνιμοι καταναλωτές που λένε τέτοια τσιτάτα. Όοοοχι. Είναι κυρίως εκείνοι οι οποίοι θα σε σφάζανε στο γόνατο αν έκανες την προσπάθεια να φρενάρεις την όποια καταναλωτική τους συνήθεια. Εκείνοι που αγοράζουν πανάκριβα gadgets, αδειάζουν ολόκληρους ορόφους από τα Jumbo, ξοδεύουν σαν να μην υπάρχει αύριο στις εκπτώσεις και παραγγέλνουν ουρλιάζοντας στο φαγάδικο για να τους ακούνε όλοι τι "άπλες" είναι. Και αμέσως μετά, με τον εσπρέσο στο χέρι, κατηγορούν την αγορά ότι δημιουργεί καταναλωτισμό.
Η υποκρισία σε όλο της το μεγαλείο.
Η υποκρισία σε όλο της το μεγαλείο.
Για όσους ξεχνούν πως ήταν ο κόσμος της ανέχειας.
Ουαί υμίν ποζεράδες που ξημεροβραδιάζεστε στα social media και σοκάρεστε όταν οι διαφημιστές ακολουθούν τα ίχνη σας. Ουαί υμίν αλλοπρόσαλοι που κάνατε mainstream την gourmet μαγειρική και τα τηγανητά φρύδια πιγκουίνου των 200ευρώ και τώρα αναπολείτε τις χασαποταβέρνες. Ουαί υμίν θιασώτες της απλότητας που δεν πλησιάζετε παραλία χωρίς μπιτσόμπαρο, ξαπλώστρες, μαξιλάρες & φρεντοτσίνους των 40 ευρώ. Ουαί υμίν μπαστουνόβλαχοι που μάθατε και την Black Friday κι έχετε το θράσσος να κυρήττετε ότι οι καταναλωτικές ανάγκες θα πρεπε να περιορίζονται σε επίπεδο επιβίωσης. Ουαί υμίν ευαίσθητοι της πλάκας, που διαμαρτύρεστε για την παιδική εργασία και την επόμενη στιγμή τρέχετε να αγοράσετε το νέο πανάκριβο Iphone χρησιμοποιώντας ολες τις ευκολίες πληρωμής που σας προσέφερε ο καπιταλισμός τον οποίο κατηγορείτε. Ουαί υμίν αμόρφωτοι που αγνοείτε ότι ο καπιταλισμός μας έβγαλε από την εποχή της φτώχειας των πολλών και μας πέρασε στην εποχή της ευημερίας για όλους. Ουαί υμίν αφελείς που νομίζετε ότι θα αντέχατε έναν κόσμο ελάχιστων επιλογών. Ουαί υμίν ανιστόρητοι που δεν μάθατε (άραγε;) πως έμοιαζε αυτός ο κόσμος ελάχιστων επιλογών όπου εφαρμόστηκε. Ουαί υμίν χορτάτοι υποκριτές... Που αντί να κράζετε νυχθημερόν τους πολιτικούς για την μαζική ανεργία και το brain drain (και τα δυο οφείλονται στην απόλυτη καταστροφή της αγοράς από τον κρατικό παρεμβατισμό), καταπίνετε επιδόματα και κατηγορείτε την αγορά, την κατανάλωση και την επιχειρηματικότητα! Άνεργοι, χορτάτοι από επιδόματα ώστε να μην κυνηγάνε τίποτα. Επαγγελματίες που κυνηγάνε τα ΕΣΠΑ αντί τον Πελάτη. Καταναλωτές οικονομικά αμόρφωτοι να αγνοούν τα κίνητρά τους. Πολίτες ταϊσμένοι συνθήματα, με απόψεις κόντρα στα συμφέροντά τους. Οι ίδιοι άνθρωποι, την μια μέρα λένε πως αν ο κόσμος σταματήσει να ξοδεύει δεν έγινε και καμμιά ζημιά. Οι ίδιοι άνθρωποι την άλλη μέρα λένε σε όλους πόσο μεγάλη ζημιά θα πάθουν οι κακοί καπιταλιστές αν όλοι μαζί σταματήσουμε να αγοράζουμε για 3 μέρες! Ο ορισμός της υποκρισίας και του double standard! Είναι πολύ εύκολο να κρίνεις ό,τι βρήκες έτοιμο και δεν χρειάστηκε να το φτιάξεις εσύ. Είναι πολύ ανέντιμο να κρίνεις εκ των υστέρων και να βρίσκεις άτιμες τις μεθόδους εκείνες που παρήγαγαν το προϊόν που τώρα χαίρεσαι στα χέρια σου. Είναι ωραία να τα χεις όλα στα πόδια σου και τεχνολογία αιχμής στην παλάμη του χεριού σου και να την χρησιμοποιείς για να κατηγορείς αυτόν που στην πρόσφερε τσάμπα...έτσι; Ουαί υμίν και ημίν λοιπόν! Που τρώμε κρατισμό αμάσητο εδώ και δεκαετίες και δεν ξέρουμε την τύφλα μας για το τι είναι αγορά, πως λειτουργεί, που βασίζεται. Και τι προσφέρει.
Πράγματα που δεν χρειάζεσαι;
Δεν χρειάζεσαι μόνο επιβίωση, φαΐ, σπίτι, ασφάλεια και αναπαραγωγή.
Δεν χρειάζεσαι μόνο φως, νερό, τηλέφωνο, σχολείο, πάνες, ρούχα και δουλειά.
Οι ανάγκες μας δεν είναι μόνο τα "χρειάζομαι" αλλά και τα "θέλω". Και αν σέβεσαι την ανθρώπινη διαφορετικότητα τότε αναγνωρίζεις ότι δεν έχουμε όλοι τα ίδια "θέλω".
Χρειάζεσαι και γήπεδο, χόμπι, αθλητισμό, ψυχαγωγία. Θέλεις και θεάματα, ταξίδια, διακοπές, τέχνη.
Χρειάζεσαι αποδοχή, αναγνώριση, έπαινο και ανταμοιβή. Θες να ταιριάζεις. Θες και να ξεχωρίζεις.
Θέλεις κοινωνική αναρρίχηση, θέση και status symbols. Θέλεις όλα αυτά να είναι ορατά σε όλους.
Και θέλεις να τα διαλέγεις εσύ και όχι κάποιος άλλος να διαλέγει για σένα. Άρα δεν θες μόνο ποικιλία. Θες και έλεγχο και ελευθερία. Αυτά όλα στα παρέχει η αγορά και ο ανταγωνισμός σε κάθε επίπεδο των αναγκών σου. Όπου κι αν κοιτάξεις θα δεις ότι διαχρονικά οι ανθρώπινες κοινωνίες ποτέ δεν περιορίζονταν στα της επιβίωσης και άνθρωποι με διαφορετικό οικονομικό status κυνηγάνε διαφορετικούς στόχους. Μια κοινωνία που ευημερεί αναβαθμίζει τις ανάγκες όλων των μελών της. Κανείς δεν μένει πίσω γιατί όλοι "φοράμε" το ίδιο λογισμικό και όλοι θέλουμε να ανήκουμε. Οπότε σταμάτα να αναπαράγεις ηλίθιες απόψεις περί καταναλωτισμού τις οποίες όχι μόνο δεν μπορείς αλλά και δεν θες να στηρίξεις. Εάν πιστεύεις ότι χρειάζεσαι μόνο τα απαραίτητα, πέτα το κινητό, βγες από το facebook και πάνε ζήσε σε ένα δέντρο μέσα στο δάσος, δίπλα σε ένα ρυάκι να τρως βρύα και λειχήνες. Μια χαρά θα σου φτάσουν τα απαραίτητα εκεί.
Δεν χρειάζεσαι μόνο φως, νερό, τηλέφωνο, σχολείο, πάνες, ρούχα και δουλειά.
Οι ανάγκες μας δεν είναι μόνο τα "χρειάζομαι" αλλά και τα "θέλω". Και αν σέβεσαι την ανθρώπινη διαφορετικότητα τότε αναγνωρίζεις ότι δεν έχουμε όλοι τα ίδια "θέλω".
Χρειάζεσαι και γήπεδο, χόμπι, αθλητισμό, ψυχαγωγία. Θέλεις και θεάματα, ταξίδια, διακοπές, τέχνη.
Χρειάζεσαι αποδοχή, αναγνώριση, έπαινο και ανταμοιβή. Θες να ταιριάζεις. Θες και να ξεχωρίζεις.
Θέλεις κοινωνική αναρρίχηση, θέση και status symbols. Θέλεις όλα αυτά να είναι ορατά σε όλους.
Και θέλεις να τα διαλέγεις εσύ και όχι κάποιος άλλος να διαλέγει για σένα. Άρα δεν θες μόνο ποικιλία. Θες και έλεγχο και ελευθερία. Αυτά όλα στα παρέχει η αγορά και ο ανταγωνισμός σε κάθε επίπεδο των αναγκών σου. Όπου κι αν κοιτάξεις θα δεις ότι διαχρονικά οι ανθρώπινες κοινωνίες ποτέ δεν περιορίζονταν στα της επιβίωσης και άνθρωποι με διαφορετικό οικονομικό status κυνηγάνε διαφορετικούς στόχους. Μια κοινωνία που ευημερεί αναβαθμίζει τις ανάγκες όλων των μελών της. Κανείς δεν μένει πίσω γιατί όλοι "φοράμε" το ίδιο λογισμικό και όλοι θέλουμε να ανήκουμε. Οπότε σταμάτα να αναπαράγεις ηλίθιες απόψεις περί καταναλωτισμού τις οποίες όχι μόνο δεν μπορείς αλλά και δεν θες να στηρίξεις. Εάν πιστεύεις ότι χρειάζεσαι μόνο τα απαραίτητα, πέτα το κινητό, βγες από το facebook και πάνε ζήσε σε ένα δέντρο μέσα στο δάσος, δίπλα σε ένα ρυάκι να τρως βρύα και λειχήνες. Μια χαρά θα σου φτάσουν τα απαραίτητα εκεί.
Με λεφτά που δεν έχεις;
Η τεχνολογία μπορεί να παράγει νέα προϊόντα αλλά το marketing τα κάνει προσιτά στα εισοδήματά σου. Αυτό στην βιομηχανική κοινωνία έγινε με οικονομίες κλίμακος (μεγάλες παραγγελίες/χαμηλές τιμές) και με δυο πασίγνωστους τρόπους αύξησης της αγοραστικής δύναμης: την πίστωση και τις πληρωμές με δόσεις. Guess what...Και οι δύο τρόποι αφορούν λεφτά που δεν έχεις στην τσέπη σου! Και τους δυο τρόπους τους χρησιμοποιείς κατά κόρον. Σταμάτα λοιπόν να υποκρίνεσαι και να κάνεις τον αγιότερο όλων. Έτσι ακριβώς αγόρασαν οι προηγούμενες γενιές ψυγεία, πλυντήρια, αυτοκίνητα, τηλεοράσεις, κουζινικά, σπίτια, οικόπεδα, περιουσίες. Έτσι αγοράζεις εσύ το smart phone των εκατοντάδων ευρώ, φίλε μου άνεργε επιδοτούμενε! Έτσι έφτασες εσύ σήμερα να είσαι τόσο χορτάτος που έχεις την πολυτέλεια να κατηγορείς τον καπιταλισμό επειδή γέμισε τα νοικοκυριά με ανέσεις που με την παλιά οικονομία θα ήταν μόνο για λίγους και εκλεκτούς. Η αγορά, η μαζική παραγωγή αγαθών και οι μηχανισμοί αύξησης της αγοραστικής δύναμης έβγαλαν τους αγροτικούς πληθυσμούς από την μαζική φτώχεια της προβιομηχανικής εποχής και έφερε όλη την δυτική κοινωνία στην μαζική ευημερία του 20ου αιώνα.
Για να εντυπωσιάσεις ανθρώπους που δεν συμπαθείς...
Εσύ που ποστάρεις "ζωάρα" στο Facebook θες να σε δουν μόνο οι φίλοι σου; Εσύ η μοντέλα στο Instagram δεν εύχεσαι να σε βρουν οι μισητές σου φίλες απ΄το σχολείο να δούνε τι θεάρα "influencer" έγινες;!! Εσύ που θες να μπεις στο ριάλιτυ θες να σε δει μόνο ο κολητός σου ο Μπάμπης κι η θεία σου η Κλεονίκη; Δεν καμάρωσες την προαγωγή μπροστά σε συναδέλφους; Δεν πανυγήρισες νίκες στα μούτρα των αντιπάλων; Δεν κρέμασες πτυχία σε ακριβά κάδρα; Δεν παρακαλάς να σε δουν οι εχθροί σου πετυχημένο και να πιουν φαρμάκι; Δεν καλοντύθηκες ποτέ για να πικάρεις κάποιον; Δεν μόστραρες το καινούριο σου αμάξι στα μούτρα του μισητού σου γείτονα; Δεν πόζαρες ποτέ προβοκατόρικα ελπίζοντας να τραβήξεις φθόνο και ζήλεια; Όοοοχι.... Εσύ δεν τα κανες αυτά. Δεν ξοδεύεσαι εσύ για να εντυπωσιάσεις εχθρούς και φίλους, λυτούς και δεμένους. Εσύ είσαι άγιος! Η προσωποποίηση της μετριοφροσύνης και της ταπεινότητας. Εσύ δεν θες να γίνεις γνωστός, να ανταγωνιστείς, να αποδειχθείς καλύτερος από άλλους, να βρεις καλύτερη δουλειά, περισσότερα λεφτά, καλύτερη θέση στην ιεραρχία όπως κάνουμε όλοι εμείς οι υπόλοιποι γιατί έτσι ακριβώς λειτουργούν οι άνθρωποι και τα κίνητρά τους. Όχι εσύ δεν τα κανες αυτά ποτέ. Εσύ έσπασες το καλούπι. Ποιος Δαλάι Λάμα και ποιος Γκάντι τώρα; Εσύ! Εσύ είσαι η εξαίρεση του κανόνα που θες να σε καμαρώνει η μάνα σου στα κρυφά και να μην το πει και πουθενά μην σε περάσουν για κανένα ματαιόδοξο καταναλωτικό γουρούνι που θέλει να εντυπωσιάζει ξένους με περιττά έξοδα.
Ναι. Έτσι είσαι εσύ...
Ναι. Έτσι είσαι εσύ...
Ο μύθος του φρόνιμου καταναλωτή.
Το κάναμε αυτό. Δεν δουλεύει! Ο κρατισμός δεν το επιτρέπει. Ισοπεδώνει τους πάντες όταν πρόκειται να φορολογήσει για να διορθώσει την ζημιά που ο ίδιος έκανε. Εξισώνει τον φρόνιμο με τον άτακτο, δεν επιτρέπει σωστές οικονομικές επιλογές και όταν έρθει η ώρα του λογαριασμού, ο μέρμηγκας που πρόσεχε θα πληρώσει όσα και ο τζίτζικας που ξόδευε. Αυτός που δεν πήρε πιστωτικές, εορτοδάνεια, διακοποδάνεια, και ξοδεύει λελογισμένα, όταν ήρθε η χρεωκοπία πλήρωσε κι αυτός ΕΝΦΙΑ, "αλληλεγύη", έκτακτες εισφορές, προκαταβολές φόρων και όλη την φοροκαταιγίδα που θα έκανε ακόμα και τοκογλύφους να μοιάζουνε με την Μαμα Τερέζα. Φρόνιμοι και άτακτοι πληρώνουν το λογαριασμό ίσα κι όμοια. Και άντε ο τζίτζικας όταν ξόδευε έβγαζε γούστα. Ο φουκαράς ο μέρμηγκας όχι μόνο πλήρωσε ένα λογαριασμό που δεν έκανε αλλά στερήθηκε και την ευχαρίστηση της dolce vita! Κατάλαβες; Για πες μου λοιπόν δήθεν οπαδέ της οικονομικής φρονιμάδας.... Ποιος δίνει κίνητρα για να γίνουμε όλοι τζίτζικες; Ποιος σπρώχνει την προπαγάνδα της "λιανικής κατανάλωσης" ως δείκτη ανάπτυξης; Ποιος έχει 24% κίνητρο να ξοδεύεις όσο περισσότερο μπορείς χωρίς αυτού να του κοστίζει κάτι; Ποιος κατέστρεψε τις αποταμιεύσεις σου με μηδενικά επιτόκια;
Η αγορά που προσφέρει πληθώρα επιλογών; Ή ο κρατισμός; Εεεε; Για πες...
Η αγορά που προσφέρει πληθώρα επιλογών; Ή ο κρατισμός; Εεεε; Για πες...
Μήπως όλο αυτό είναι δικαιολογία για να αγοράζουμε περισσότερα;
Όχι και τόσο απίθανο...εεε...;;;
Το πρόβλημα δεν είναι αυτός που αγοράζει αλλά αυτός που εξαρτάται από όσα αγοράζει! Αυτός που
αυτοπροσδιορίζεται μέσα από υλικά πράγματα. Αυτό όμως είναι άλλη συζήτηση. Η αγορά και η οικονομική συμπεριφορά θέλουν ώριμους ανθρώπους, όχι μικρά παιδιά που παρασύρονται εύκολα από καραμέλες και σοκολάτες και μετά παραπονιούνται ότι πονάει η κοιλιά τους! Το να αμφισβητείς τις ανθρώπινες ανάγκες επειδή εσένα σου στραβοκάθεται ο υλισμός είναι αφέλεια που εξελίσσεται σε μέγιστη υποκρισία. Η δουλειά της αγοράς είναι να ικανοποιεί ανάγκες. Και έχει επανειλλημένα αποδείξει ότι το κάνει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο θεσμό. Οι οικονομικές επιλογές μας είναι προσωπική υπόθεση και ευθύνη. Όλοι έχουμε λίγο-πολύ τις ίδιες ανάγκες αλλά όχι ίδιους πόρους, εισοδήματα, status, φιλοδοξίες. Η καταναλωτική συμπεριφορά είναι μια συνισταμένη όλων αυτών. Έχουμε, στην εποχή μας, τόση πληθώρα και οικονομική ελευθερία που μπορεί ο καθένας να αγοράζει ό,τι γουστάρει. Δεν σ'αρέσει μια εταιρεία; Μην χρησιμοποιείς τα προϊόντα τους. Δεν θες να αγοράζεις; Δεν σε αναγκάζει κανένας.
Αλλά το να αγοράζεις, να ξοδεύεις και να κάνεις ό,τι κάνει όλος ο κόσμος ενώ την ίδια στιγμή ποζάρεις για αντικαταναλωτικός σταυροφόρος σε κάνει γελοίο και η γνώμη σου χάνει κάθε αξία.
Αυτό είναι το μεγάλο κέρδος του 20ου αιώνα της ευημερίας: πρόσβαση σε πόρους και οικονομική ελευθερία. Το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές επιλογές, από πολλά αγαθά, προσβάσιμα από όλους και με ευκολίες πληρωμής! Εάν αυτό δεν είναι ευλογία τότε τι είναι; Γίνεται όμως κατάρα όταν ο άνθρωπος χορτάσει και γίνει τόσο αχάριστος και υποκριτής που κατηγορεί τον ευεργέτη του. Και ίσως του αξίζει να ξαναγυρίσει για λίγο πίσω στην εποχή της ανέχειας.
Της πραγματικής. Όχι της επιδοτούμενης.
αυτοπροσδιορίζεται μέσα από υλικά πράγματα. Αυτό όμως είναι άλλη συζήτηση. Η αγορά και η οικονομική συμπεριφορά θέλουν ώριμους ανθρώπους, όχι μικρά παιδιά που παρασύρονται εύκολα από καραμέλες και σοκολάτες και μετά παραπονιούνται ότι πονάει η κοιλιά τους! Το να αμφισβητείς τις ανθρώπινες ανάγκες επειδή εσένα σου στραβοκάθεται ο υλισμός είναι αφέλεια που εξελίσσεται σε μέγιστη υποκρισία. Η δουλειά της αγοράς είναι να ικανοποιεί ανάγκες. Και έχει επανειλλημένα αποδείξει ότι το κάνει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο θεσμό. Οι οικονομικές επιλογές μας είναι προσωπική υπόθεση και ευθύνη. Όλοι έχουμε λίγο-πολύ τις ίδιες ανάγκες αλλά όχι ίδιους πόρους, εισοδήματα, status, φιλοδοξίες. Η καταναλωτική συμπεριφορά είναι μια συνισταμένη όλων αυτών. Έχουμε, στην εποχή μας, τόση πληθώρα και οικονομική ελευθερία που μπορεί ο καθένας να αγοράζει ό,τι γουστάρει. Δεν σ'αρέσει μια εταιρεία; Μην χρησιμοποιείς τα προϊόντα τους. Δεν θες να αγοράζεις; Δεν σε αναγκάζει κανένας.
Αλλά το να αγοράζεις, να ξοδεύεις και να κάνεις ό,τι κάνει όλος ο κόσμος ενώ την ίδια στιγμή ποζάρεις για αντικαταναλωτικός σταυροφόρος σε κάνει γελοίο και η γνώμη σου χάνει κάθε αξία.
Αυτό είναι το μεγάλο κέρδος του 20ου αιώνα της ευημερίας: πρόσβαση σε πόρους και οικονομική ελευθερία. Το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές επιλογές, από πολλά αγαθά, προσβάσιμα από όλους και με ευκολίες πληρωμής! Εάν αυτό δεν είναι ευλογία τότε τι είναι; Γίνεται όμως κατάρα όταν ο άνθρωπος χορτάσει και γίνει τόσο αχάριστος και υποκριτής που κατηγορεί τον ευεργέτη του. Και ίσως του αξίζει να ξαναγυρίσει για λίγο πίσω στην εποχή της ανέχειας.
Της πραγματικής. Όχι της επιδοτούμενης.
